Mamimiss kita. Parang mababaliw na si Klay sa kaiisip ng tinuran nya kanina. "Bakit ba, totoo naman yun ah." Patampal nyang wari
"Susko, tulungan nyo akong kayanin ito." Sabay pasimpleng lingon sa pinakapaboritong nyang tauhan sa kuwentong ito. Mamimiss kita

"Binibining Klay." Naman. Lakas!

"Ay yes Sir?"

"Ako ay pansamantalang magpapaalam sa iyo. At ako ay magiging abala sa paaralan." Ngumiti ito ng matipid sa kanya. Mamimiss kita

"Sir...pwede pa pong magbago ang isip nyo.  Ok lang po talaga Sir."

"Miss Klay... hindi ka nila pababayaan dito. Kung may kailangan ka, magpasabi ka lang."

Ano pa nga ba ang pwede nyang sabihin kundi, "Mag-ingat po kayo. Huwag kayong others." Sabay iwas ng tingin 

"Huwag kang mag alala at hindi ka pababayaan ni Maria Clara."

Napabuntong hininga sya.  Yung jowang nuknukan ng selosa. Tumango na lang sya.

"Miss Klay." Naramdaman nya ang dahan dahan paghapit nito sa kanya. "Dadalaw naman ako."
 
Minsan talaga! Pagpipigil ni Klay sa sarili.  Bakit ba ganitong klaseng pagsubok ang nakaatang sa kanya. "Marupok po ako Sir." napakagat ng labi ang dalaga, sabay tawa.

"Ha, ano ika mo?" 

"Wala po, mamimiss kita." 

Sa di kalayuan makikitang nakasilip si Maria Clara sa bintana.  Pilit na inaaninag ang dalaga't binatang nakukubli ng bahagya sa halamanan. Ang puso dahan dahan sinisilaban ng pag aalinlangan. " Mahal ko..." Ang kanyang tahimik na pagtangis.

Mahal... paano nga ba ang magmahal, minsan pakiwari ni Maria Clara ay nababalot sya sa agiw na sya rin ang may gawa.  Mahal nya si Crisostomo, simula pagkabata ay wala na syang ibang inibig kundi ito. Ngunit bakit minsan ang paninibugho nya ay parang may sariling buhay na bigla na lang sumasambulat sa kawalan. Nais nyang tumangis, kanya si Crisostomo ngunit sya ba ay pagmamay-ari nito? Ang pag-ibig ba ay ang pagpapasakop? Nagmamay-ari? Nagugulumihanan na ang dalaga.  Hindi sanay ang kanyang isip na magtanong at ang kanyang kawalan ng kapanatagan ang nagsisilbing mitsa sa nag aapoy na damdamin.  

"Klay." Sino ka nga ba Klay? 

Nakita  nyang pumasok na ang dalaga sa likod bahay. Ang kanyang kasintahan ay tahimik na binabaybay ang daan palabas ng bakuran.  Magkaibigan... magkaibigan lang, yan ang sabi ni Crisostomo, yan ang pilit na idinadahilan nya sa pagiging magkalapit nila ng dalaga. Subalit sa tagal nilang magkasintahan ang tanging meron sya ay sulat mula sa sinisinta.  Mga letra sa papel na binigyan ng buhay ng kanyang pag-ibig. Mga imahe ng pag-ibig na kanyang kaniig sa bawat gabi. Mga kandila na tanging saksi sa kanyang pag abot ng rurok na dulot ng... oh irog ko.  Mga pinid na sigaw na naikukubli ng malalapad na pader at naglalakihang unan. "Crisostomo!" Namula ang dalaga sa kanyang mga ginugunita.  Dumalaw lamang ang binata ay nagmistula naman syang uhaw na lupa na sabik sa dilig ng langit.  Katanghalian tapat pa naman, Clarita!

******

Sa may Kusina

Tahimik na nakamasid si Andeng, ang kababata ni Maria Clara na nagsisilbi sa mag tiya sa pag pasok ni Klay.  Kakaiba talaga ang dalaga naisip nito.  Hindi ito nangingimi makipag-usap sa ginoo.  Hindi rin ito nangingimi sumagot kina Tiya Isabel.  At walang pag aalinlangan itong humarap sa kanyang senyorita. Matapang medyo magaspang ngunit walang bahid ng pagkukunwari. 

"May gusto ka ba kay Senyor Ibarra?" ang tahasang tanong nito.  Muntik mabilaukan si Klay sa tubig na iniinom nito. 

Pambihira talaga,  hindi pa nga sya nakapag settledown ganito na ariba agad agad ng mga tao sa bahay ni Kapitan Tiyago.

"Uy Andeng huwag kang ganyan, may makarinig sa iyo." Saway nya rito.  Pero mukhang di papaawat itong alipores ni Maria Clara. "Magkaibigan lang kami at sa pinang-galingan ko ang pagkakaibigan ay walang tinatayang kasarian. Mapa babae o lalaki ay pwedeng maghalubilo at magbigay ng pangangalaga na walang kapalit. Hindi rin nito sinasaklawan ang karapatan ng ninuman na humanga." Sabay lapag ng baso " Tama na yan at magmemeryenda pa ang mga amo." Paiwas nyang turan.

Haaaaaaaaay. Ang init, ang init init gusto pa syang i-hot seat.  Gusto ng itapon ni Klay ang kanyang alampay. Sa ilalim ng tirik na tirik na araw ilang layer ba ng damit ang suot suot nya. Minsan the novelty amuses her pero minsan rin talaga nakakasakal. Bumili sya ng kakanin mula sa mga batang naglalako.  Kung hindi sya na stuck sa libro malamang nasa coffeeshop rin sya ngayon. Busy pero at least naka aircon. Mabuti na lang sa libro marami pang puno. Pabalik na sya ng bahay na bato ng mahagip ng mata nya si Mang Adong. 

"Magandang hapon Mang Adong."  Pagbati ng dalaga rito.  Isama nyo na po ako pauwi please. Sigaw ng isip nito.

"Senyorita, mabuti na lang at naabutan ko kayo."  sagot ng mamang naging kaibigan na rin nya. "May dumating pong kesong puti sa mansyon ng senyor.  Naalala nyang mahilig kayo sa keso. Nawa ay mapawi nito ang inyong pangungulila sa amin." Sabay abot sa supot na hawak nito.

"Naku Mang Adong maraming pong salamat." Mababakas ang galak sa mukha ng dalaga.

"Nawa ay palagi kayong umawit kahit hindi na namin naririnig." Sabay paalam ng mabuting tagapangalaga ng senyor.

"Awit ng pusong umiibig" napabungis-ngis ang dalaga.  "Sir maruuuupoooook ako." Sabay dali daling bumalik sa bahay na bato

Tatawa tawa pang pumasok ng kusina si Klay.  "Bakit ba, libre naman kiligin." Bulong nito sabay irap sa kawalan. "Minsan na nga lang" dugtong nito sabay latag ng pagkain na kanyang nabili.  May nasalat syang papel sa loob ng supot.  "Ano kaya ito." 

"Ay Siiiirrrrr." halos mamilipit si ate ghorl sa nakita. "Shooketh ako."  May nakalakip na note yung keso. "Minsan talaga ayaw ko nang umuwi sa amin" 

Binibing Klay,

Dumating ang keso mula sa aking kaibigan sa Sta. Cruz at ikaw agad aking naisip. Naalala ko ang pagkahilig mo dito. Nawa makatulong ito na maibsan ang iyong pangungulila sa akin, at sa kay Mang Adong.

Sumasaiyo,

Crisostomo 

****************************

Sa Mansion ng mga Ibarra                                                                          

Hating gabi na at gising pa rin ang ginoo. Nakakapanibago ang katahimikan ng buong bahay.  Hindi na sya sanay ng ganito. Hindi na sya sanay na walang naririnig na tawa, na buntong hininga, ang banayad na dampi ng kamay sa braso, ang pag hapit ng braso sa dibdib, ang mga banayad na dampi ng labi sa tenga, mga bulong ng tanging puso lamang ang nakakarinig.Mga indayog ng sayaw na tanging ang apat na sulok ng silid na ito lamang ang saksi.  "Urgh!!" Pabalikwas nitong bangon. Mag aala-una na pala.  Pinag papawisan na sya ng malamig samantalang nakakapaso na ang init na nararamdaman nito. 

"Urgh!!!" Bakit kasi. Bakit!!! Minabuti na lamang nyang maghilamos. Mahaba pa ang gabi sa San Diego.

Malamig ang tubig sa tapayan.  Bawat buhos na nunoot sa kalamnan, bawat daloy pilit pinapatay ang init na umuusbog sa pusod pataas ng kamalayan.  "Urgh!!" Tulog pa ang San Diego.  Pero gising na ang diwa ni Crisostomo. "Urgh!" pumikit ang binata at sinapo ang buhok ng dalagang nakaluhod sa harapan. Kay tagal, ang tagal nya nang pinapanaginipan ang pagkakataon na ito. ang madama ang mga labi...masapo ang dibdib at maangkin ang... "Urggh!!!"  Ang tanging daing nito sa langit. "Urgh!"   ang paigting na ungol sa bawat diin, sa bawat pag ulos. "Urggh."  napakagat sa labi ng binata ang ungol na namutawi bibig ay nilipad ng  hangin at hinagkan ng karimlan.  Mukhang makakatulog na sya ng mahimbing ulit kasabay ng mga tao sa San Diego.

"urgh..." Pabalikwas na bangon ni Klay. "Sir?"