“SÁNG KIẾN” ĐỘC ĐÁO CHO NGÀNH “FANFICTION HỌC” VIỆT NAM

Bài viết này nằm ngoài kế hoạch của tôi, nó không được lên sẵn kế hoạch trong bảng lịch đăng nhưng thôi kệ vậy, cùng lắm lại lập hattrick đăng bài trong ba ngày liên tiếp vậy! Nhìn chung cũng do mood đang lên vì dạo gần đây lại gặp phải một thành phần lớn tuổi hơn tôi mà lại trẻ trâu (theo như nhiều người nhận xét) đến hết chỗ nói.

Được rồi, chúng ta sẽ bắt đầu từ cái tựa của bài viết này nhé! “Sáng kiến”, theo bạn là gì? Là sự sáng tạo của cá nhân, mang tính khoa học, là sản phẩm của trí tuệ, được tạo ra từ một người hoặc một số người (nguồn: thuvienphapluat.vn). “Sáng kiến” còn có nghĩa là ý kiến mới, có tác dụng làm cho công việc tiến hành tốt hơn (nguồn: vdict.com). “Độc đáo” thì có nghĩa là duy nhất, không ai làm giống ai. Nhưng đó là “sáng kiến” và “độc đáo” trong từ điển tiếng Việt. Còn với tôi, tôi dùng hai từ “sáng kiến” và “độc đáo” để ghép lại thành một cụm từ mà tôi dùng để ám chỉ những bạn chuyển-ver-er – những người đang dùng công sức của người khác để thỏa mãn cái nhu cầu của bản thân mình. Phải, “sáng kiến” của các bạn thật sự rất “độc đáo”, đến mức tôi phải ngồi đây và viết ra cái bài dở hơi không nằm trong kế hoạch này. Cái “sáng kiến” này, hay nói nôm na cho dễ hiểu hơn là “chuyển-ver”, tôi không biết nó bắt đầu từ bao giờ bởi vì tôi cũng chỉ biết tới fanfic trong năm năm đổ lại đây. Và cũng thật may mắn, tôi chưa từng vô ý đọc phải một “fic chuyển ver” nào cả!

“Chuyển-ver-er” có hai dạng. Một là đã xin per và đọc có chọn lọc, hai là đách xin per và cũng đách đọc có chọn lọc. Hai dạng kể trên đều không nên được tôn sùng như nữ hoàng. Song dạng thứ nhất, những người có xin per và đọc có chọn lọc, ít nhất họ lấy đi của người khác mà có báo cho người ta biết. Dạng thứ nhất giống như thiếu thốn phải lấy trộm một cái trứng gà nhưng vẫn để lại một vài đồng bạc. Dạng thứ hai, tôi xin nói thẳng luôn là không khác gì một kẻ ăn trộm ranh ma cả. Ví dụ như hôm qua tôi có gặp một trường hợp. Thánh này tự xưng là 93er, và tự xưng mình là một EDITOR. Đùa chắc, lấy cắp truyện của người khác khổ sở biên tập lại từ QT mà dám tự xưng là EDITOR cơ. Thánh này hai năm làm ra 30 cái “fic”, đa phần toàn là long/short fic. Edit cứ như máy ấy nhể? Có biết biên tập lại từ QT nó khó thế nào không? Tôi đây, cũng đừng thử tập tành edit một lần, chỉ là edit lại một cái status tiếng Trung dài cỡ 4 dòng của Mạch Lạc Lạc thôi mà mất những hai tiếng đồng hồ, vừa đọc, vừa giở từ điển, vừa xếp lại từ ngữ, vừa phải tìm từ nào cho hoa mỹ nhất,… Kết quả là đổ hết cả mồ hôi hột nên đã từ bỏ. Chưa kể là họ viết hàm ý, viết nghĩa bóng, viết tiếng lóng, viết sai chính tả, thì lúc đó có mà lần bằng răng!!! Chữ Trung Quốc là chữ tượng hình, không phải chữ kí tự Latin như tiếng Anh, mang ra QT nó làm cho một tràng dài toàn tiếng Hán-Việt, có viết sai chính tả mình cũng đéo biết đâu mà lần để đọc cho ra. Nếu là tiếng Anh, có thể đem tra trên google, nó sẽ sửa lại chữ đúng cho mình, còn tiếng Trung ấy, có tìm ra chữ đúng thì cũng chả biết dịch làm sao đâu, nhiều khi nó còn ra chữ khác không liên quan gì nữa cơ. Thế mà thánh nữ 93er kia lại để ở mục edit tên chính mình, khi tôi góp ý sửa đổi còn giả lả kiểu “à, mình hiểu rồi, lần sau mình sẽ cố gắng hơn”. WTF??? Còn có lần sau cơ á? Và bây giờ thì thánh cũng xóa comment góp ý tử tế của tôi rồi nên mới bùng cháy đây nè.

Tôi biết rằng không phải ai trong chúng ta đều có suy nghĩ chống lại những người được gọi là “chuyển-ver-er”, nhưng các bạn phải biết rằng cũng có rất nhiều người ngoài kia sẵn sàng vạch trần bộ mặt thật của những bạn tự xưng là “chuyển-ver fic vì quá yêu couple abcxyz” này nọ. Các bạn có não không? Hay các bạn lại thấy tác phẩm của người khác hay quá mà lại đem về rồi chỉnh sửa cho nó thành của mình? Này nhé, để tôi kể chuyện mà tôi là người chứng kiến cho các bạn nghe thử. Cái gì cũng phải có dẫn chứng mà. Tôi có quen một chị cũng 93er như thánh kia, có thể nói chị ấy cũng có một lần chuyển ver đam mỹ không xin per và tôi có hiềm khích với chị ấy từ trước, nhưng tôi vẫn tôn trọng chị. Các bạn biết sao không? Bởi vì chị ấy là người đọc có chọn lọc. Quan trọng hơn, chị ấy đặt pass toàn bộ các chương chị ấy chuyển ver. Khi tôi xin pass để đọc thử, chị ấy bảo tôi đọc thôi đừng share đi đâu hết, bởi vì chị ấy chưa xin được per. Cái chuyển ver đó, tính cách nhân vật rất hợp với nhân vật mà chị đã chọn để thay vào, tuy tình tiết và suy nghĩ đúng là mang hơi hướng đam mỹ, nhưng ít nhất, chị ấy vẫn đặt pass và để tên Editor đàng hoàng. Ngoài cái đam mỹ chuyển ver dài 33 chương đó ra, tất cả những gì trên wordpress của chị ấy đều do chính chị ấy (và một chị nữa) viết ra. Nhưng đó là chị ấy khiêm tốn không mang pass đi rêu rao khắp nơi, chứ ai như cái thánh kia.

Các bạn thấy đấy, hai ví dụ trên mà tôi kể, nó khác nhau hoàn toàn. Thánh “chuyển ver” cực nổi tiếng trên wattpad luôn. Những cái “chuyển ver” của thánh thì được nhiều lượt xem và thích kinh khủng, có cái lên tận 65.3K lượt xem và 3.2K lượt bình chọn cơ. Còn những cái (có vẻ như là) thánh tự viết thì nó chỉ có mấy trăm lượt xem và vài chục lượt thích (chắc do ảnh hưởng từ mấy bộ chuyển ver mới có người vào đọc chứ gì). Tôi không biết chất lượng của những fic tự viết thế nào, nhưng nhìn vẻ ngoài thì chỉ thấy đạt tới trình độ oneshot hay drabble gì thôi các bạn ạ. Và tôi đang cười khinh cái “hai năm 30 fic” của thánh đấy! Mà nếu thánh đã xin per thì tôi không nói, đằng này chẳng thấy cái nào có per, lại còn mặt dày như cái mông viết note trên đầu là “chưa có sự đồng ý của tác giả […] cả nhà ai muốn biết tên gốc thì cuối fic có để nha. Mong cả nhà thông cảm vì không thể để tên gốc lên đầu. Cũng vì có lý do thông cảm cho mình nha”. Lý do lý trấu cái quần què, nói huỵch tẹt ra thì chắc là do sợ bị bạn tác giả gốc phát hiện chuyển ver không xin phép đấy mà!

Vào các trang WordPress có mấy cái fic chuyển ver mà chưa có sự đồng ý. Khi mà đọc cái câu “”Chưa có sự đồng ý của tác giả/editor”” mà tui hơi bị mắc cười. Khi mà bạn viết câu đó, bạn có thấy vô lí không? Bạn biết nói là người ta chưa đồng ý thế mà bạn vẫn làm. Đúng thật là nói một đằng mà làm một nẻo. 

Bây giờ thấy đam mỹ, ngôn tình đều bị chuyển ver tùm lum.

Khi mà bạn làm vậy, bạn có suy nghĩ đến người đã viết tác phẩm không, hay là công sức của người đã edit. Bạn chỉ biết vào đó mà thay đổi tên nhân vật của người ta thành tên thần tượng của bạn.

Một người làm được thì bắt đầu có vô số người bắt chước làm theo.

Tại sao phải chuyển ver vậy? Bạn hâm mộ nhân vật chính của người ta, thấy chuyện tình yêu mà những tác giả đó viết cảm động nên muốn nhân vật của các bạn cũng được như vậy sao? Hay là bạn muốn kho tàng fanfic của bạn thêm phong phú hơn? Hay là bạn yêu mến couple đó quá điên cuồng. Hoặc là vì lý do khó nói nào khác.

Tại sao vẫn có nhiều bạn tự dùng đầu óc của mình viết ra những fic thật hay. Họ cũng có chung thần tượng giống như bạn thôi.

(Trích Confession thứ 3052 từ page Confession – Ném đá Phim ảnh & IDOL.)

Vấn đề vi phạm bản quyền và cái hiện tượng bắt chước nó ghê gớm lắm. Trong bài Những Thứ Bố Ghét của tác giả GraceMcBui có viết một đoạn về vấn đề bắt chước như sau:

Tao gặp 1 nhóc sinh năm 2002 tập tành cover, sau một hồi nhóc ấy hiểu ra và xóa hết fic cover đó của nhóc và nhóc cũng nói với tao luôn là:” Em không hề biết đấy là cover, em thấy ai cũng làm nên em bắt chước theo.” Và một phần nào đó bọn mày đã lôi kéo những đứa còn nhỏ theo cái sở thích dốt nát và sai trái của bọn mày.

Cho nên, nó liên quan tới tao. Fiction là 1 trong những sở thích của tao và bọn mày vấy bẩn nó, tao không thể để cho bọn mày vấy bẩn lên được.

Và thế là tao tự hỏi, những đứa đọc fic cover có giống con bé sinh năm 2002 không? Cũng mới vào internet và chưa biết rõ gì cả, đọc những cái fic đó và nghĩ là tụi mày tự viết hay nó là 1 thứ đang tràn lan ra và được chấp nhận? Trong khi nó là hành động vi phạm bản quyền trầm trọng, dối trá và nhếch nhác? Những con bé chưa đủ nhận thức và hiểu rõ bị chúng mày lôi kéo, tiêm nhiễm cái thứ suy nghĩ lệch lạc, sai lầm?

Thấy không, thế hệ fanfictioner 10x sau chúng ta sẽ thế nào nếu lên wattpad hay wordpress hay bất cứ trang nào có đăng fic chuyển ver? Chúng nó liệu có tiếp bước cái “sáng kiến” độc đáo của các bạn để cho ra đời và phát huy những “sáng kiến” độc đáo của chúng nó hơn cả các bạn không? Xin thưa, có, tất nhiên! Thử nghĩ mà xem, từ lúc sinh ra con người chúng ta ai cũng biết bắt chước người khác. Những đứa bé bắt chước theo hành vi và lời nói của bố mẹ chúng khi ở nhà. Khi đi học, chúng bắt chước thầy cô, thậm chí cả bạn bè – cũng là những đứa đã bắt chước bố mẹ mình. Rồi chúng còn bắt chước nhiều người khác nữa. Từ đó chúng hình thành nên tính cách của riêng bản thân, để không giống ai. Một đứa trẻ trở nên đạo đức và tốt bụng như thế nào đa phần đều phụ thuộc vào gia đình và môi trường sống của nó. Vậy các bạn nghĩ, những thế hệ sau của chúng ta sẽ phát triển fanfiction ở Việt Nam như thế nào? Có phải chúng sẽ lại chuyển ver, ăn cắp fic, đạo fic,… như chính thế hệ trước của mình? Nếu việc này không được kiểm soát và dừng lại, thì bảo đảm 100% trong tương lai, các fanfictioner quốc tế sẽ nhìn nhận Việt Nam chúng ta như một dân tộc chuyên đi ăn cắp và đạo văn đấy các bạn ạ. Tôi yêu nước lắm, nên tôi không muốn nhìn thấy Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trở thành quốc gia như thế đâu.

Chuyện bạn làm sẽ như một hiệu ứng domino, tôi đã thấy, tôi đau tim, tôi muốn cmn #yourlife “mình thấy nhiều người trên watt cũng làm vậy mà”. Ăn cắp thành phong trào và bạn hưởng ứng phong trào ấy vì quá đông cảnh sát sẽ không bắt, quá đông nên không lo phát hiện mình là người ngu. Dẹp cái mớ lý do thánh nữ yếu mềm của bạn đi, thế giới này nhẫn tâm lắm, nó chỉ nhớ cái sai của bạn mà không quan tâm bạn đúng bao nhiêu đâu. Cơ bạn có đúng đâu ?!

(Trích status của chị Kui Han)

Này nhé, sẽ thế nào nếu đến bạn bè quốc tế (cho rằng là người Việt kiều hay lai Việt đi) biết được “sáng kiến” độc đáo này? Và họ gọi chúng ta là “ăn cắp”? Các bạn có đỡ đạn được cho cả cái dân tộc này luôn không? Hay các bạn mang danh “ăn cắp” mà vẫn cho rằng mình là “vua chúa”, là “nữ hoàng”? Còn nữa, như định nghĩa “sáng kiến” ban đầu tôi đã nêu, việc này có tí gì gọi là “mang tính khoa học, là sản phẩm của trí tuệ” hay không? Hoàn toàn KHÔNG! Đồ “ăn cắp” thì cũng chỉ là đồ “ăn cắp”, có thể bây giờ không ai biết bạn đã “ăn cắp” của người khác, nhưng rồi cũng sẽ có người đứng ra chỉ tội bạn, vạch trần bạn. Những người dám đứng ra vạch mặt kẻ khác, tôi gọi họ là anh hùng. Họ đếch thèm quan tâm xem xung quanh bạn có bao nhiêu kẻ bợ đít, có bao nhiêu kẻ nịnh hót, họ chỉ biết bạn làm sai và việc họ cần làm là phải đứng ra bảo vệ lẽ phải. Họ đấu tranh tới cùng để tẩy sạch cái gọi là “vi phạm bản quyền và cứ nhởn nhơ như đúng rồi” của các bạn. Có thể các bạn sẽ bảo bạn không vi phạm bản quyền, vì tác giả không mang tác phẩm của mình đi đăng ký trước pháp luật nên họ không thể kiện bạn và bạn cứ ở đó dương dương tự đắc. Nhưng bạn lầm to rồi bạn ạ, chính những reader của bạn sẽ đập vào mặt bạn cái gọi là giả dối và định kiến về một kẻ ăn cắp các tác phẩm. Các bạn có nhục không? Hay lại không có não để nghĩ xem mình đã làm gì sai?

[…] HẦU HẾT TẤT CẢ CÁC FIC GẮN MÁC “CHUYỂN VER” ĐỀU CÓ THỂ COI LÀ HÀNG-ĂN-TRỘM.

[…]

Bạn có một phút nào mảy may nghĩ đến công sức của những người bị bạn trộm không ? Hay chỉ muốn COPY và PASTE về để nhận lấy cái fame ảo trên internet do những kẻ cũng chẳng có suy nghĩ cho người khác, tặng cho ?

[…]

Bạn muốn người khác góp ý, nhưng khi người ta ném thẳng vào mặt bạn sự thật rằng bạn-là-kẻ-trộm-cắp thì bạn lại kêu ca như thể chúng tôi đang làm tổn thương tinh thần bạn ? Xin lỗi, chẳng ai quan tâm đâu. Internet là cái nơi mà bạn và chúng tôi được quyền tự do ngôn luận, và dĩ nhiên là bạn PHẢI CHỊU TRÁCH NHIỆM với những gì bạn nói.

(Trích admin D.D. của page Fanfic, Không Đùa Được Đâu)

Thử nghĩ xem, sẽ thế nào nếu có người mang các tác phẩm do chính bạn viết mang đi chỉnh sửa nhân vật lại rồi gắn tên người đó lên phần Author/Translator/Editor? Các bạn thấy sao? Hay lại bảo bình thường vì cái ăn cắp nó ăn sâu vào máu, vào xương, vào não bạn rồi? Hả? Cái độc đáo của các bạn, mỗi bạn lại mỗi khác nhau. Có người chỉ copy&paste rồi sử dụng vài công cụ hỗ trợ trên Word là có ngay một tác phẩm siêu hay và siêu chăm chút, có nguời thì đọc lại rồi sửa chữa từ ngữ cho phù hợp nhân vật mới được thay vào, có người thì mặt hơn cả mặt đường, đổi luôn cả tên gốc của người ta. Đấy, các bạn mỗi người một “sáng kiến”, mỗi “sáng kiến” lại như thuốc “độc”, giết chết các tác phẩm gốc và những tác giả gốc. Chẳng những thế, các bạn làm những người cống hiến hết mình cho nền fanfiction Việt Nam như tôi đây cảm thấy e ngại bởi vì chỉ cần vài cái click chuột thôi các bạn cũng đã có một tác phẩm chất lượng, được nhiều người biết đến và được tung hô như “thánh”. Trong khi có những người, họ bận rộn đến mức không có đủ thời gian để chăm chút cho các tác phẩm của mình, vì vậy khi rảnh rang được một chút họ liền lao đầu vào cố gắng hoàn thiện tác phẩm đó. Họ mang đến cho người đọc cái nhìn thiện cảm và tích cực về các nhân vật mà họ nhào nặn nên, họ đem tài năng của bản thân để gầy dựng độ nổi tiếng. Họ đổ bao nhiêu công sức, chất xám, thời gian vào tác phẩm của mình, bởi vì họ cũng yêu các couple đó như bạn, bởi vì họ cũng muốn làm thuyền của họ đầy thêm người. À mà có khi họ không yêu các couple đó như bạn đâu, tại vì họ đâu có chuyển ver với lý do tại vì quá yêu couple đó như bạn, nhỉ?

Tôi không có nhiều bài viết và nguồn tin để trích dẫn cho nên bài viết này thành ra rất nghèo nàn và chỉ quanh quẩn xung quanh suy nghĩ của riêng cá nhân tôi. Tôi viết bài này không phải để dạy đời các bạn, mà là để LÊN ÁN thói ăn cắp của các bạn. Rất nhạt nhẽo nhưng nếu bạn đã đọc đến đây, hãy làm ơn cùng chúng tôi đứng lại chống lại nạn ăn-cắp-fic-của-người-khác-rồi-sửa-thành-của-mình, gọi hoa mỹ là “chuyển ver chưa có sự đồng ý của tác giả mà post tràn lan rồi nổi lên như một hiện tượng văn học”.

Ngày xưa Chu Văn An dâng sớ xin vua Trần Dụ Tông chém đầu 7 tên nghịch thần bất thành thì lui về ở ẩn tại Hải Dương. Xin lỗi các bạn chứ bây giờ nếu Rainy Nguyễn này không theo vụ chuyển ver được đến cùng thì không về ở ẩn tại Hải Dương đâu (quê tôi ở đây). Tôi không phải Chu Văn An, các bạn cũng không phải nghịch thần, và cũng chẳng ai trong chúng ta ở đây là vua Trần Dụ Tông cả, nhưng tôi cũng có quyền vạch tội thẳng mặt bạn đấy nhé!

Hãy làm sao mà mọi người và thế hệ sau của chúng ta không nhìn chúng ta như lũ ăn cắp và không phát triển thói ăn cắp của chúng ta đi!

Thân.

Rainy – chủ quán.

P.s khiếp, tôi đã viết dài hơn cả một cái oneshot và bỏ thời gian đủ để edit một doujinshi rồi đấy!

Comments

You must be logged in to comment
No comments yet